Op dinsdagmiddag 10 maart vond de 99ste editie van Reuring!Café plaats in de Glazen Zaal in Den Haag. Thema was ditmaal dealen met stedelijke vraagstukken, in specifiek middels ‘City Deals’. Driekwart van de Nederlandse bevolking woont in de stad en dit aandeel neemt alleen maar toe. Het bruisende leven in de stad zorgt voor creativiteit, welvaart en innovatie. Tegelijkertijd zien veel steden een stapeling van opgaven op zich afkomen, waardoor achterstanden van mensen en wijken in diezelfde steden toenemen. Zo zal een substantieel deel van de opgaven van de klimaat- en energietransitie voor rekening van juist de kwetsbare wijken komen. Dit maakt Nederlandse steden zowel tot kweekvijver voor ruimtelijk-economische kansen, als tot Achilleshiel voor bedreigingen van de sociaal-fysieke leefbaarheid. De stijging van het aantal inwoners brengt uitdagingen op het gebied van huisvesting met zich mee, innovaties als digitalisering en slimme mobiliteit vragen om vernieuwing van stedelijke infrastructuur en de druk op leefbaarheid neemt toe door de schaarste aan ruimte.
Om een antwoord te bieden op deze stedelijke uitdagingen zijn de City Deals ontwikkeld. In een City Deal worden concrete samenwerkingsafspraken tussen steden, de Rijksoverheid, kennisinstellingen, bedrijven en maatschappelijke organisaties op één specifiek thema verankerd. In deze City Deals wordt opgavegericht geëxperimenteerd, gelijkwaardig samengewerkt en kennis uitgewisseld waardoor versnelling ontstaat in de aanpak van deze complexe en uiteenlopende maatschappelijke vraagstukken.
Samenwerken met een veelvoud van partijen is belangrijk, maar niet altijd eenvoudig. Hoe geef je die samenwerking het beste vorm? Hoe kunnen lokale experimenten bijdragen aan nieuw beleid? Wat is de rol van de (Rijks)overheid in het totstandbrengen van innovatieve oplossingen? En wat levert de samenwerking uiteindelijk op? Deze en andere vragen stonden centraal in deze editie van Reuring!Café. In deze editie passeerden concrete opgaven en resultaten uit City Deals de revue. Centraal daarbij stond de vraag: “Hoe deal je met complexe stedelijke vraagstukken?”
Experimenteren met City Deals
Het programma startte met een korte voorstelronde van de bankgasten en de host. Mark Frequin, buitengewoon adviseur Publiek Leiderschap bij de Algemene Bestuursdienst en voorzitter van de VOM, was ook bij dit Reuring!Café debatleider. Host was Chris Kuijpers, directeur-generaal Bestuur, Ruimte en Wonen bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Aan de start van het debat gaf Kuijpers aan veel van steden te houden. Op het vlak van leven, maar ook op het vlak van overheidshandelen: “Steden bepalen heel erg hoe goed het gaat in Nederland. Het zijn daarmee belangrijke onderdelen van onze economie. Bij het maken van beleid over die steden moet echter gerealiseerd worden dat een stad als Amsterdam totaal verschilt van een stad als Emmen. Er is maatwerk nodig. Voor dat maatwerk hebben wij City Deals ontwikkeld. Daarin bieden we steden de ruimte om op specifieke beleidsthema’s te experimenteren met verschillende oplossingsrichtingen voor vraagstukken die in de stad spelen.” Kuijpers sprak daarbij de wens uit om tijdens het debat te achterhalen welke successen en kansen de deals creëren.
De host introduceerde de bankgasten door middel van een gedichtje, waarna de gasten kort een één-op-één-gesprek voerden met debatleider Frequin. In dit één-op-één-gesprek sprak hij eerst met Suzanne Potjer, onderzoeker Urban Future Studios bij de Universiteit Utrecht. Potjer sloot zich in haar opvatting over stedelijke ontwikkeling aan bij die van Kuijpers: “Experimenteren is ontzettend belangrijk. Baanbrekende ideeën die steden verder helpen ontstaan vaak door pioniers. Voor de omarming van die ideeën is echter het brede publiek nodig. De City Deals maken dat mogelijk. De overheid zorgt er met die deals voor dat plannen opgeschaald worden.
Netwerken creëren in plaats van blauwdrukken
Robin Berg, ondernemer bij We Drive Solar en voorvechter van de City Deal ‘Elektrische Deelmobiliteit’, vervolgde het debat door te stellen dat de nieuwe manier van samenwerken rondom stedelijke vraagstukken zijn onderneming verder heeft geholpen: “Wij hebben een schaalsprong kunnen maken van de wijk Lombok naar de hele stad Utrecht, doordat de gemeente ons daarbij hielp.” Op de vraag van Frequin, of die opschaling ook leidt tot het stimuleren van andere gemeenten om de elektrische deelmobiliteit aan de slag te gaan, antwoordde Berg: “Absoluut. Het fijne aan de City Deal aanpak is dat je netwerken creëert. Daarin verschillen ze van reguliere samenwerkingsafspraken. Netwerken verschillen van blauwdrukken in de zin dat je voor iedere stad een eigen plan kan vormen.” Daar sloot ook Hans Mommaas, directeur bij het Planbureau voor de Leefomgeving, zich bij aan.
Marja van Bijsterveldt, burgemeester van Delft en betrokkene bij de City Deal ‘Kennis Maken’, stelde zichzelf later in het debat nog de vraag of het na dit experimenteren en maatwerk nog nodig is om aanpakken te institutionaliseren. Zelf bepleitte ze vooral om de ruimte te houden voor het vrije denken.
Na een pauze was er nog kort ruimte voor vragen uit de zaal. Frequin sloot rond 18:30 uur het debat af en raadde iedereen aan vooral nog een drankje te drinken en mee te eten.
