Reuring!Café #128 | Veranderen doe je samen. De lessen van 10 jaar City Deals

Op dinsdag 1 juli 2025 stond de 128e editie van het Reuring!Café in het teken van ‘Veranderen doe je samen’. In samenwerking met Agenda Stad en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) werd stilgestaan bij 10 jaar City Deals. Hoe kunnen we samenwerken aan maatschappelijke vernieuwing in een tijd waarin complexiteit en urgentie toenemen?

De avond, muzikaal begeleid door huisband The Wizards of AZ, werd geleid door Mark Frequin, met als host de directeur-generaal Openbaar Bestuur en Democratische Rechtsstaat van BZK, Arne van Hout. Op de bank zaten: Thijs van Spaandonk (Rijksadviseur Fysieke Leefomgeving), Martin Schulz (directeur NSOB Denktank), Suzanne Potjer (Chief Exploration Officer BZK), Rien Fraanje (voorzitter Inter Provinciaal Overleg en aankomend SG van de Raad voor Cultuur) en Robert van Asten (wethouder Den Haag).

Lessen uit een decennium City Deals

De bijeenkomst startte met een reflectie op het ontstaan van de City Deals, een instrument dat tien jaar geleden werd gelanceerd onder leiding van toenmalig DG Mark Frequin. DG Van Hout benadrukte dat City Deals niet zozeer over het instrument zelf gaan, maar over verbinding: “We moeten minder spanning leggen op grenzen van regels en meer praten over hoe we over die grenzen samenwerken.” Hij riep op tot een cultuuromslag: minder organisatiebelangen, meer persoonlijke verantwoordelijkheid. “Bij complexe opgaven weet iedereen vaak wát er moet gebeuren, maar de vraag is: wat moet ík doen?”

Over muren heen kijken

Van Asten noemde zijn gemeente “de grootste probleemwijk van het andere Den Haag” en pleitte voor meer ontspanning in de relatie tussen Rijk en gemeenten: “Laten we vaker zonder script bij elkaar komen.” Fraanje sloot zich daarbij aan en benadrukte dat samenwerking te vaak verzandt in belangen en processen. “Zet de opgave centraal, dan wordt het gesprek minder ingewikkeld.”

Schulz stelde dat we anders moeten kijken naar de waarde van samenwerking: “Effecten zijn lastig aan te tonen, maar dat wil niet zeggen dat ze er niet zijn. We moeten andere manieren vinden om die zichtbaar te maken.” Potjer hekelde het hardnekkige ‘controledenken’ in de ambtelijke wereld, dat volgens haar niet past bij de dynamiek van deze tijd.

Vertrouwen op de gemeenschap

Van Spaandonk pleitte voor het centraal stellen van de gemeenschap: “The community knows best. Wij zijn er als overheid om die kracht te faciliteren.” Zijn pleidooi voor vrije ruimte vond weerklank: complexe opgaven vereisen ruimte om te denken, proberen én falen. Tegelijkertijd erkende Van Hout dat de praktijk weerbarstig is: “We hebben mensen nodig die niet alleen zeggen: ‘doe met me mee’, maar die echt samen een stap zetten. En dat kunnen we nog beter leren.” Potjer benadrukte het belang van relaties: “Verandering begint in de verbinding met de ander. Het is geen individuele of systeemkwestie, maar relationeel werk.”

Durven loslaten en fouten maken

In het debat kwam de vraag op: mag het ook mislukken? Volgens Fraanje is dat essentieel: “Een experiment kan pas slagen als het ook mag mislukken.” Van Spaandonk verwees naar het idee van een ‘permanente pilotcultuur’: controle zet innovatie vaak juist klem. Tegelijkertijd werden structurele uitdagingen benoemd. Zo vertelde een rijksambtenaar uit de zaal hoe lastig het is om tijd vrij te maken voor verbindingswerk. Potjer riep op om niet te wachten op toestemming: “Als je weerstand voelt, zoek het gesprek op. En besef: het systeem ben jij ook.”

Samen leren, ook van elkaar

Het belang van verbeeldingskracht kwam terug in meerdere bijdragen. Potjer illustreerde dit met BOSK, het ‘wandelende bos’ uit Leeuwarden, dat dankzij een combinatie van kunst, bestuur en burgerkracht van de grond kwam. “Geen enkel zaaltje had dat kunnen teweegbrengen.” Schulz pleitte ervoor om de City Deals te blijven gebruiken als leeromgeving: “We hebben een werkvorm gevonden die werkt, maar we moeten deze ook institutionaliseren en serieus nemen als expertise.”

Afronding: wat heb ík te doen?

Het debat eindigde met reflectie en zelfinzicht. Van Hout benadrukte dat verandering begint bij de vraag: wat heb ík te doen? Fraanje wees op de vele goede voorbeelden binnen de overheid en Van Spaandonk beloofde dat hij in zijn rol als rijksadviseur ook bewust ruimte zal maken voor andere stemmen aan tafel. Potjer sloot af met een oproep aan Van Hout: “Blijf deze inzichten delen met je collega-DG’s.”

Meer weten of in gesprek?
Wil je naar aanleiding van dit Reuring!Café verder praten met Agenda Stad? Neem contact op via postbus.agendast@minbzk.nl. Volg ook Agenda Stad op LinkedIn voor updates over het boek en de City Deals.

Heb jij een innovatie gezien binnen de overheid die écht het verschil maakt? Goed nieuws: je hebt nog even de tijd om deze te nomineren! De deadline is verlengd tot donderdag 3 juli 2025.

De verkiezing Beste Overheidsinnovatie van het Jaar (BOIVHJ) is dé kans om inspirerende, impactvolle en vernieuwende initiatieven in het zonnetje te zetten. Van revolutionaire processen tot slimme technologische toepassingen – als het publieke waarde toevoegt en anderen inspireert, hoort het op het podium!

In deze tiende aflevering van Samenspel gaan we in gesprek met Marijn Colijn, voorzitter van het Innovatieplatform Strafrechtketen, en Pauline Moeijes, ketencoördinator Strafrechtketen Noord-Holland bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

Wat begon als een gerichte zoektocht naar snellere doorlooptijden in het jeugdstrafrecht, groeide al snel uit tot een bredere verkenning van vernieuwing binnen de hele strafrechtketen. Maar hoe breng je beweging in een systeem dat draait op regels, vaste structuren en gewoontes?

In deze aflevering hoor je waarom het betrekken van buitenstaanders — waaronder ervaringsdeskundigen en ex-daders — essentieel is om écht tot nieuwe inzichten en verbeteringen te komen. Marijn en Pauline vertellen openhartig over het belang van vertrouwen, het loslaten van controle en het creëren van ruimte voor andere perspectieven.

We praten over strategische innovatiesessies, het verschil tussen plannen maken en daadwerkelijk veranderen, en hoe je voorkomt dat goede ideeën eindigen in de la.

Een inspirerend gesprek over lef, samenwerking en systeemvernieuwing — met concrete voorbeelden en persoonlijke reflecties.

De Vereniging voor OverheidsManagement (VOM) kondigt in samenwerking met Agenda Stad de 128e editie van Reuring!Café aan:

Veranderen doe je samen! De lessen van 10 jaar City Deals

“Als je doet wat je deed, krijg je wat je al had”. De grote vraagstukken waar wij voor staan, vragen om andere benaderingen. Benaderingen van meer samenhangend en meer samenwerkend! Want vraagstukken zitten niet meer in een organisatiedoosje of een beleidskoker. Agenda Stad doet dat nu 10 jaar. En het leert dat oplossingen in goede samenwerking van veel partners tot stand kunnen komen. Dat kon door te pionieren in overheidsland; een land dat niet houdt van buiten de lijntjes kleuren; een land dat risicomijden tot motto heeft gemaakt. In dit Reurincafé gaat het niet specifiek over Agenda Stad, maar over de weerstand in de overheid tegen grenzen opzoeken en verleggen, over het veranderen van binnenuit, over meer samenwerken tussen overheden, over de voor- en nadelen van binnen of buiten de staande organisatie opereren, over innoveren in het hart van het Rijksbeleid, over de kwetsbaarheid van een aanpak als Agenda Stad, en over het belang van luizen in de pels en olifanten in de porseleinkast. 

Reuring!Café richt zich op het informeel samenbrengen van ambtenaren, betrokken burgers, mensen uit het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Tijdens deze editie pakken we uit met een mooie entourage en een goede borrel. Ook ditmaal verzorgt de huisband van het Ministerie van Algemene Zaken, de ‘Wizards of AZ’, de muziek. Mark Frequin, bestuurslid van de VOM, is onze debatleider. Arne van Hout, Directeur-generaal Openbaar Bestuur en Democratische Rechtsstaat, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is host van de avond.

De bankgasten van de avond zijn:

• Thijs van Spaandonk, Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving 
• Martin Schulz, Directeur Denktank, Nederlandse School voor Openbaar Bestuur
• Suzanne Potjer, Actie-Onderzoeker; ‘Chief Exploration Officer’, BZK
• Rien Fraanje, Algemeen Directeur Interprovinciaal Overleg
• Robert van Asten, Wethouder Den Haag

Datum: 01-07-2025 | Locatie: De Glazen Zaal, Den Haag | Tijd: Inloop vanaf 16:30 uur, start 17:00 uur, einde debat 18:30 uur, sluiting zaal 19:30

Internationale samenwerking met lokale impact: zo verbeteren Nederland en de VN samen de wereldwijde brandstof- en tweedehands voertuigkwaliteit. In deze negende aflevering van Samenspel gaan we in gesprek met Marietta Harjono, projectleider bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), en Rob de Jong, hoofd Duurzame Mobiliteit bij de United Nations Environment Programme (UNEP). Wat begon als hernieuwd contact tussen oude studievrienden, groeide uit tot een baanbrekende samenwerking die de export van vervuilde brandstoffen en onveilige voertuigen naar het buitenland aan banden legt.

Hoe kan een inspectiedienst uit “kikkerlandje” Nederland samen met de VN een wereldwijd probleem aanpakken? Waarom is harmonisatie van regelgeving zo cruciaal in een wereldwijde aanpak? En wat kunnen andere organisaties leren van dit internationale samenspel? Een uniek verhaal over no-nonsense samenwerking met concrete resultaten: van het winnen van rechtszaken tot het beïnvloeden van Europese regelgeving.

Reuring!Café #127 | Staat Innovatie wel voldoende hoog op de agenda van de overheid?

Op 15 april 2025 stond tijdens de 127e editie van het Reuring!Café de vraag centraal: Staat innovatie wel voldoende hoog op de agenda van de overheid? In samenwerking met de Rijks Innovatie Community, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en het Directoraat-Generaal Digitalisering en Overheidsorganisatie (DGDOO), met Mark Frequin als debatleider.

Op deze pagina kunt u de samenvatting lezen en de livestream terugkijken.

Innovatie: urgent, maar versnipperd

Dirk-Jan de Bruijn, voorzitter van de Rijks Innovatie Community, trapte af met de stelling dat innovatie binnen de overheid nog te weinig samenhang kent. Hoewel er veel initiatieven zijn, ontbreekt het aan een duidelijke innovatieagenda en centrale regie. De overheid is, volgens hem, goed in pilots, maar laat structurele opschaling vaak liggen. Jan Hendrik Dronkers, secretaris-generaal van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, vulde aan dat overheidsorganisaties vaak innovatie-avers zijn vanwege risico’s en korte-termijnpolitiek. Innovatie vraagt om moed om te experimenteren en ruimte om mislukkingen als leerervaring te zien. Hij pleitte voor meer focus op daadwerkelijke maatschappelijke impact in plaats van op regelgeving en procedures.

Werkvloer, samenwerking en toekomstdenken

Nanette van Schelven, directeur-generaal Douane, en Jacco de Wit, beleidsrealisator bij de gemeente Heemskerk, benadrukten beiden het belang van innovaties die direct van de werkvloer komen. Van Schelven liet zien dat kleine, slimme ideeën van medewerkers vaak grote impact hebben, zoals efficiëntere methodes om containers te controleren. De Wit toonde met zijn project rondom waterberging onder wegen aan hoe stapsgewijs testen, doorzetten en leren van mislukkingen uiteindelijk leidde tot een cultuurverandering binnen zijn organisatie.

Annemiek de Vries, van het Nederlands Forensisch Instituut, en Mary-José van Overveld, van het Waterschap Brabantse Delta, richtten zich meer op samenwerking en langetermijnvisie. De Vries benadrukte de noodzaak van internationale kennisdeling, vooral binnen nicheterreinen zoals forensisch onderzoek, terwijl Van Overveld wees op het belang om tientallen jaren vooruit te denken in de aanpak van klimaat- en waterproblemen. Beiden onderstreepten dat innovatie niet alleen technische vernieuwing is, maar ook vraagt om nieuwe vormen van samenwerking.

Lef, sociale innovatie en mislukkingen

Naast technologische innovatie was er veel aandacht voor sociale innovatie. Zo vertelde Van Schelven hoe de Douane theater inzette om bewustzijn rondom integriteit te vergroten, en lichtte Van Overveld een project toe waarbij jongeren via scenario-denken werden betrokken bij toekomstvisies voor waterbeheer. Er werd breed erkend dat innovatie ook in cultuur en gedrag moet plaatsvinden, en dat lef en nieuwsgierigheid centraal moeten staan.

In het slot van het debat werd het belang van zichtbaarheid en leren uit mislukkingen onderstreept. Innovaties zouden niet alleen gevierd moeten worden wanneer ze slagen; ook mislukkingen verdienen een plek, zodat anderen ervan kunnen leren. De oproep om een ‘innovatievitrine’ op te zetten waarin successen én briljante mislukkingen worden verzameld, kreeg brede steun.

Concluderend

Innovatie staat binnen de overheid op de agenda, maar nog te gefragmenteerd en vaak te reactief. Voor een toekomstbestendige overheid zijn lef, focus, samenwerking en het normaliseren van risico’s essentieel. Het debat liet zien dat er veel goede voorbeelden zijn, maar dat structurele ondersteuning en meer zichtbaarheid van innovaties cruciaal blijven om de gewenste impact te realiseren.