Op dinsdagmiddag 1 december vond de allereerste editie van Reuring!Online plaats in de Glazen Zaal in Den Haag en via het beeldbelprogramma Zoom. Thema was ditmaal de datagedreven bestrijding van ondermijnende criminaliteit. Kijk de editie terug en lees het verslag hieronder!

Ontzettend veel gemeenten in ons land ervaren dagelijks de problemen van ondermijnende criminaliteit. Ondermijnende criminaliteit schaadt maatschappelijke structuren en het vertrouwen daarin. Het zijn bijvoorbeeld zaken als drugshandel, fraude en cybercrime. Ondermijnende criminaliteit is een gevaar voor burgers en bestrijding ervan staat daarom hoog op de agenda van onze gezagsdragers. In de bestrijding van ondermijning wordt steeds veelvuldiger gebruik gemaakt van dataverzameling en -analyse. Voor deze verzameling en analyse hebben de Rijksoverheid, gemeenten, het OM, de politie en partijen als het CBS het dashboard ‘Zicht op Ondermijning’ ontwikkeld. In dit dashboard worden generieke data gekoppeld aan typen criminaliteit, waardoor beter zicht ontstaat op de concrete ondermijningsproblematiek in specifieke buurten. Dat maakt sturen met oplossingen mogelijk en kan ondermijnende criminaliteit in de toekomst voorkomen. Het dashboard ‘Zicht op Ondermijning’ is slechts een voorbeeld van een bredere ontwikkeling in het openbaar bestuur: datagedreven werken. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid publiceerde in 2016 een rapport met daarin de oproep om meer ruimte te geven aan datagedreven werken. Waarom? Wat biedt deze ontwikkeling op het vlak van efficiëntie, effectiviteit en de bredere kwaliteit van overheidsoptreden? Welke lessen kunnen we trekken uit die domeinen waar het goed gaat? Wat leren we bijvoorbeeld van de ondermijningsaanpak? Wat zijn nog aandachtspunten? Deze en andere vragen stonden centraal in deze online editie van Reuring!Café!

Data leent zich uitstekend voor een preventieve aanpak

Het programma startte met een korte voorstelronde van de bankgasten en de host. Mark Frequin, buitengewoon adviseur Publiek Leiderschap bij de Algemene Bestuursdienst en voorzitter van de VOM, was ook bij dit Reuring-debat onze debatleider. Host was Toine Dam, landelijk projectleider van de City Deal ‘Zicht op Ondermijning’. De host introduceerde de bankgasten door middel van een gedichtje, waarna de gasten kort een één-op-één-gesprek voerden met debatleider Frequin. Ad van Breukelen, hoofd van het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC) in de regio Midden-Nederland, gaf in dit gesprek al aan dat data een grote rol kan spelen in het bestrijden van ondermijning, vooral met betrekking tot het hanteren van een meer preventieve aanpak bij die bestrijding. Data zorgt er in zo’n geval voor dat de politie niet alleen boeven vangt, maar ook voorkomt dat er boeven ontstaan. Toch, zo stelde Van Breukelen, mag datagedreven werken nooit een doel op zich worden.

Bij die uitspraak sloot Peter Noordanus, voorzitter van het Landelijk Strategisch Overleg Aanpak Ondermijning (LSOAO) en voormalig burgemeester van Tilburg, zich aan. Als er tientallen containers aankomen in Rotterdam en een aantal van die containers gecontroleerd moet worden, kan een algoritme helpen bij het selecteren van die groep containers. Je komt er zo achter welke je wel en welke je niet moet controleren. Dat biedt bijvoorbeeld uitkomst als de handhaving schaars is. Het controleren kost zo immers minder capaciteit. Toch is het verbinden van handelingsperspectief aan data belangrijk, aldus Noordanus.

Dam sloot zich bij die opmerking aan. Hij voegde daarnaast toe dat bulkdata kan bijdragen aan inzicht in hoe groot een probleem is. Gegevens helpen bij het maken van een inschatting van de omvang van een vraagstuk en bieden een weg naar een effectieve en efficiënte oplossing.

Transparantie en het ongemakkelijke gesprek

Op de vraag van Frequin hoe transparantie in datagebruik geborgd blijft, antwoordde Marieke Vermue, senior adviseur Data Science bij ICTU, dat vooraf overleggen daarbij een belangrijk aandachtspunt is. Iedereen moet helder hebben welke data wel en welke data niet gebruikt wordt en waarom. Zo houd je zicht op wat wel en wat niet in een algoritme belandt. Ruben Dood, directeur Dienstverlening en Informatieverstrekking bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), maakte daarop het onderscheid tussen microdata en meso- en macrodata. Meso- en macrodata lenen zich voor het ontdekken van patronen, terwijl microdata zich meer op dat niveau van handelingsperspectief bevindt. Dat laatste is heel nuttig, maar risicovol door de privacyvraagstukken die daarbij komen kijken. Dood stelde daarop dat hij vindt dat we vaker het ongemakkelijke gesprek moeten gaan voeren. Waar ligt volgens ons bijvoorbeeld de balans tussen criminaliteitsbestrijding en privacyborging?

Frequin sloot het debat af door aan de gasten te vragen wat ze altijd nog eens hadden willen zeggen en bedankte tot slot de kijkers thuis.

Met ruim 1200 leden is de Vereniging voor OverheidsManagement (VOM) hét interbestuurlijke netwerk van vernieuwende overheidsmanagers uit alle lagen van het openbaar bestuur in Nederland. Door middel van verschillende, uitdagende projecten levert de VOM een bijdrage aan de ambitie om dwars door bestuurslagen en organisaties heen, best practices uit te wisselen over overheidsmanagement. 

Wat bieden wij?
Als je bij ons stage gaat lopen, kom je te werken in het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Omdat je stage loopt bij een kleine organisatie, krijg je zoveel verantwoordelijkheid als je aankunt. Je krijgt als stagiair de unieke kans om samen te werken met hen die het verschil maken in overheidsland. Daarnaast werk je door middel van onze projecten aan je projectmanagement-vaardigheden. Afhankelijk van jouw interesses en ervaring zijn er verschillende activiteiten die je kunt oppakken. Zo kun je tijdens je stage bijvoorbeeld:

• Meedenken over en ontwikkelen van MOOCs (online collegereeksen) die wij als medeoprichter voor OMOOC produceren in samenwerking met een opdrachtgever. Je bent betrokken bij de vormgeving van de collegereeksen, het vullen van de inzichten en het organiseren van online of offline bijeenkomsten.
• Reuring!Cafés (debatten tussen topbestuurders) organiseren en meehelpen aan de inhoudelijke en organisatorische opzet hiervan.
• In gesprek gaan met topambtenaren en wetenschappers in het kader van platform O en het organiseren van dialoogtafels (discussieprogramma´s) die aansluiten op relevante, maatschappelijke thema´s.
• Meehelpen met het organiseren van de Verkiezing Beste Overheidsorganisatie van het Jaar, de Verkiezing Overheidsmanager van het Jaar en de jaarlijkse uitreiking van de Overheidsawards in de Ridderzaal.
• De communicatie rondom diverse activiteiten ondersteunen: contact met locaties, leveranciers en deelnemers, maar ook meedenken over promotie, aankleding en drukwerk.
• Helpen om onze bestaande en nieuwe communicatiekanalen, zowel online als offline, te versterken. Doel is het (blijven) binden van overheidsmanagers aan de VOM: hoe zorgen we dat meer leden op de hoogte blijven van initiatieven en activiteiten en hoe moedigen we ze aan zelf actief te zijn?
• Strategisch meedenken over de rol van de overheidsmanager in en rondom actuele thema’s en deze kennis toegankelijk maken voor overheidsmanagers zelf.
• Als het weer kan een dag meelopen met een (of meer) van onze bestuursleden.

Wie zoeken wij?
Voor deze stage zoeken wij:

• een enthousiaste student/net afgestudeerde young professional (hbo/wo) met een passie voor het openbaar bestuur;
• een creatieve teamspeler met een goede pen die met een proactieve houding zijn/haar netwerk binnen en rondom de overheid wil vergroten;
• bij voorkeur iemand met een opleiding in de richting van Bestuurskunde, Politicologie, European Studies of Internationale Betrekkingen;
• iemand met enige affiniteit met social media; 
• iemand die binnen een straal van 70 km van het centrum van Den Haag woont.

Nu begrijpen we natuurlijk dat alles in deze corona crisis net allemaal even anders is. Ook wij werken vanuit huis. In de tussentijd zorgen we ervoor dat we alsnog zoveel mogelijk met elkaar in contact staan. We beeldbellen via Hangouts en zien elkaar zo nu en dan voor een lunchwandeling of borrel op 1,5e meter afstand. In de eerste week van je stage zullen we ervoor zorgen dat we ook fysiek samenkomen voor een passende overdracht. Op het terras, bij iemand thuis, of op een andere manier. 

Vergoeding en uren

• Na een proefperiode van een maand krijg je een stagecontract voor een half jaar (start februari).
• Het betreft een meewerkstage van 32-36 uur per week.
• Je ontvangt stage- en reiskostenvergoeding conform regeling rijksoverheid (€ 565,- bij een 36-uurs stage).

N.B. dit betreft een meewerkstage. Omdat we een klein bureau zijn, hebben we helaas geen ruimte om jou te begeleiden bij een onderzoeksstage. 

Ben je geïnteresseerd en pas jij in bovenstaand profiel? Mail dan uiterlijk maandag 7 december jouw motivatie en CV naar leonore@vom-online.nl. Meer informatie via Leonore van Til (06-20485121).

Bekijk voor meer informatie ook onze projectwebsites platform O, OMOOC en de Overheidsawards.